Monday, December 2, 2019

ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස්

ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් මහතා 1919 අප්‍රේල් 5 වෙනි දින කොළඹ, දෙහිවල ප්‍රදේශයේ උපත ලැබීය. ඔහුගේ පියා වන වෛද්‍ය ජේම්ස් ෆ්රැන්සිස් පීරිස් මහතා ස්කොට්ලන්තයේ වෛද්‍ය විද්‍යාව හැදෑරූ අතර ස්කොට්ලන්ත සමාජයක් සඳහා ක්‍රිකට් ක්‍රීඩකයෙකි. ඔහුගේ මව වන ඈන් ගර්ට්රූඩ් විනිප්‍රිඩා ජයසූරිය මහත්මිය කොළඹ ශාන්ත බ්‍රිජඩ් කන්‍යාරාමයේ පළමු උපාධිධාරිණියකි. පීරිස්ගේ සහෝදර සහෝදරියන් තිදෙනෙකි. එරිකා, අයිවන් සහ නොයෙල් ඔවුන්ගේ නාමයන්‍ය. පීරිස් පවුල ප්‍රබල කතෝලික පවුලක් විය. ගෙයින් ගෙට ගොස්, ඉංග්‍රීසි භාෂාව කතා කළ අතර කිතුනු සම්පදායන් සැමරීය. සිංහල සංස්කෘතියට ඔහුගේ එකම සම්බන්ධය වූයේ නිරන්තරයෙන්ම බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාව විශ්වාස නොකළ හා නිසි ලෙස සිංහල භාෂාව කතා කළ ඔහුගේ මිත්තණියයි. වයස අවුරුදු එකොළොස් වන වියේ දී පීරිස් ඔහුගේ පියා විසින් ත්‍යාගයක් වශයෙන් මීටර් 8 ප්‍රක්ෂේපන යන්ත්‍රයක් ලබා දී ඇත.
එවකට ඔහු හා ඔහුගේ සහෝදරයා වන අයිවන් චිත්‍රපට සඳහා විශේෂ උනන්දුවක් දැක්වූවේය. විදේස සිනමා පට නැරඹීමට දිනපතාම ගියේය. පීරිස් කිසිඳු පාසැල් නාට්‍ය නිෂ්පාදනයන්ට සම්බන්ධ වූයේ නැත. එවකට පීරිස් මහතාට චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂණය කෙරෙහි නැඹුරුවක් නොවීය. ඔහු කොළඹ කතෝලික පාසලක් වූ සාන්ත පීතර විද්‍යාලයට ඇතුළත් විය.වයස අවුරුදු 17 දී පුවත්පත් කලාවේදියෙකු ලෙස වෘත්තීය ජීවිතය ආරම්භ කළේය. ඊට පෙර ඔහු නිහඬව සිටියදී ඩේලි නිව්ස් පත්‍රය සඳහා කලාත්මක අතිරේක ලීව්වේය. ඒ ඔහුගේ ප්‍රාථම කාර්යය විය. 1939 දී ඔහු ඉන්දියාවේ ටයිම්ස් ඔෆ් සිලෝන් සමාගමට එක් විය. එහි සංස්කාරක ෆ්රෑන්ක් මෝරාස් යටතේ සේවය කළ ඔහු කෙටි කාලයක් සඳහා රේඩියෝ සිලෝන් හි පොත් විමර්ශනය කළේය. 'නාට්‍ය කවය' නාට්‍ය කණ්ඩායමට සම්බන්ධ වූ විට පීරිස් මහතාගේ ප්‍රථම කටයුත්ත වුයේ නිෂ්පාදනයයි. මෙය නිතිපතා ඉංග්‍රීසි නාට්‍ය නිපදවන ආකාරයේ සිතුවිලි සහිත පුද්ගලයන් පිරිසක් මේ නාට්‍ය කණ්ඩායමක් විය.
මෙහි රඟපෑමට හැරුණු විට නිෂ්පාදනයන් හි සෑම අංගයකම පීරිස් මහතා කටයුතු කර තිබේ.
පීරිස් මහතා අධ්‍යක්ෂණය කරමින් සීමිත සම්පත් යොදා පළමු කෙටි චිත්‍රපටය සොලිලෝකි 1949 නිපදවන ලදී. හොඳම තාක්ෂණික නිපුණතාව ප්‍රදර්ශනය සඳහා මිනි සිනමා කුසලාන දිනා ගත්තේය. මේ අනුවම යමින් තවත් පර්යේෂණාත්මක කෙටි චිත්‍රපට 3 නිපද වීය . 1952 දී සංස්කාරක ජෝන් හොකිනන් මහතාට තමාට තිබුණු ආකර්ෂණීය පැවරුම ගැන ප්‍රකාශනයට පත් කළේ රජයේ සිනමා අංශයේ නව ප්‍රධානියා සමඟ පැවති සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදීය. සම්මුඛ සාකච්ඡාව අවසානයේදී චිත්‍රපට අංශයේ ප්‍රධානියා වූ කෙයින් මහතා චිත්‍රපට නිපදවීමට පීරිස් මහතාගේ කැමැත්ත විමසා සිටියේය. පීරිස් මහතගේ කුසලතාව ගැන ඔහු දැන සිටියේය. අවසානයේදී කෙයින්, පීරිස් ට මෙරටට පැමිණීමට ආරාධනා කළේය.
1952 දී නිෂ්පාදක රැල්ෆ් කෙයින්ගේ නැවත ලංකාවට පැමිණීමෙන් පසු පීරිස් මහතා චිත්‍රපට අංශයේ කෙයින් සහායක ලෙස එක්විය. රිටේජ් ලංකා සහ නෙළංගම වාර්තා චිත්‍රපට දෙක ඔහු අධ්‍යක්ෂනය කල චිත්‍රපට අතර විය. ඔහු වියළි කලාපයේ දී මැලේරියා පාලනය පිළිබඳ වාර්තා චිත්‍රපටයක් නිර්මාණය කළේය. ඔහු සිංහල චිත්‍රපට නිෂ්පාදනය කිරීමට සමාගමක් ආරම්භ කළ බවක්ද සදහන් වේ. පීරිස් මහතා 1955 දී ආණ්ඩුවේ චිත්‍රපට අංශය හැර ගොස් චිත්‍රපට දෙකක් නිෂ්පාදනය කිරීමට චිත්‍ර ලංකා සමාගම නිර්මාණය කළේය. එම සමාගම මගින් රේඛාව චිත්‍රපටය නිර්මාණය කිරීමේ භාග්‍ය උදාවිය. රජයේ චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂකවරයෙක් වූ පීරිස් මහතාගේ සමීපතම සගයෙකු වන ලන්දේසි සම්භවය ඇති කැමරාකරුවෙකු වන විලියම් බ්ලේක් සහ සංස්කාරකයකු වූ ටයිටස් තොටවත්ත ද එක්ව කල මේ නිර්මාණය සදහා සම්මානයෙන් ද පුද ලැබීමට සමත් විය.
ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් මහතා ,පැරිසියේදී ඔහුගේ හිතවත්ම මිතුරෙකු ගේ නිවසකදී සුමිත්‍රා නම් වූ ඇය හමුවිය. ඒ හමුවීමේ ඊළග පියවර ලෙස 1964 වසරේදී බොරැල්ලේ සියලු සාන්තුවරයන් ගේ දෙවස්තානයෙදී ඔවුන් දෙපළගේ විවාහය සිදුවිය.
1956 දී පීරිස් මහතා , ග්‍රාමීය ජන සමාජය මැනවින් විග්‍රහ කරමින සරල කතාවක් පදනම් කර ගනිමින් සිංහල සිනමාවේ නව පෙරලියක් ඇති කරමින් රේඛාව රිදී තිරයට එක් කළේය. ගෝලීය වශයෙන් පිළිගත් රේඛාව සමග ජාතික සිනමාවට පිවිසියේය. එය ප්‍රථම එළිමහන් දර්ශන සහිත පළමු චිත්‍රපටද වේ . 1957 කෑන්ස් සිනමා උළෙලේ දී මෙම චිත්‍රපටය විශේෂයෙන් නම් කරන ලදී. මෙම චිත්‍රපටය සමඟ ලංකාවේ සිනමාව විප්ලවීය වෙනසකට භාජනය වන්නට පටන් ගැණුනි. එය ජාත්‍යාන්තරව පිළිගැනුණද ලංකාව තුල වාණිජමය ජයග්‍රහණයක් නොවීය.
රේඛාව කල විප්ලවීය වෙනස මුළු සිංහල සිනමාවටම මහත් ආලෝකයක් විය.
ආචාර්‍ය් ලෙස්ටර් ජේමිස් පීරිස් නිර්මාණය කල අති විශිෂ්ඨ චිත්‍රපටයකි 1964 තිරගත වූ "ගම්පෙරලිය". මෙය ඉන්දියාවේ ජාත්‍යාන්තර චිත්‍රපට උළලේදී රණමයුර සම්මානය ලබා ගත්තේය. එසේම එතුමාගේ නිර්මාණයන් අතර 1966 දී "දෙලොවක් අතර" 1968 දී කරුනසේන ජයලත්ගේ නවකතාව මත පදනම්ව "ගොළු හදවත" 1970 දී ජී බී සේනානායක ගේ කෙටි කතාවක් ඈසුරෙන් "නිධානය " නිර්මාණය කරන ලදී. නිධානය ශ්‍රී ලංකාවේ සිනමාවේ 50 වසරක හොඳම චිත්‍රපටය ලෙස තෝරාගනු ලැබූ අතර ශීත ඍතුවේ හොඳම චිත්‍රපට 100 අතරට ප්‍රංශ සිනමා ඇකඩමියට ඇතුළත් විය. මාටින් වික්‍රමසිංහ මහතාගේ තුන් ඈදුතු නවකතාවම පීරිස් මහතා විසින් 1963 "ගම් පෙරලිය" 1982 "කලියුගය" හා 1983
" යුගාන්තය " ලෙස සිනමාවට නගන ලදී . කලියුගය කෑන්ස් සිනමා උළෙලේ ප්‍රදර්ශනය විය. "යුගාන්තය" හොදම අධ්‍යක්ෂණය ලෙස 14වන මොස්කව් උළෙලේ සම්මානිතවිය. 2002 "වෑකන්ද වලව්ව" ද යුනෙස්කෝ ෆෙලිනි සම්මානය ලද්දේය. ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් මහතා 1956 "රේඛාව" 1963 "ගම් පෙරලිය" 1966 "දෙලොවක් අතර" 1968 "ගොළු හදවත" හොදම චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂණය ලෙස සම්මානිත විය . චිත්‍රපට 19 ක් එතුමා නිර්මාණය කර ඇත.
ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් මහතාගේ "පින්හාමි" ළමා චිත්රපටය 1978 මොස්කව් ජාත්‍යාන්තර සිනමා උළෙලේ පළමු සථානය ලබාගත්තේය. කෙටි චිත්රපට 4 කටද එතුමා අදියුරු විය. ඒවා මෙසේය 1955 වියලි කලාපය පිළිබද කෙටි චිත්‍රපටයක්ද 1954 සොලී ලොකි ද 1951 ළමා කාලයෙන් සමු ගැනීම හා 1950 සිංහල නර්තනය වේ.
එතුමා ගේ ජයග්‍රහණය අතර කෑන්ස් ජාත්‍යාන්තර සිනමා උළෙල "ෆෙලිනී රන් පදක්කම" යුනෙස්කෝ විසින් විශිෂ්ඨ චිත්‍රපට තරගයක් සඳහා පිරිනමන ලදී.
ශ්‍රී ලංකා අභිමානී ශ්‍රී ලංකාවේ ඉහළම සිවිල් ගෞරවය, 31 වන ජාත්‍යාන්තර සිනමා උලෙළේ දී (2000) ප්‍රංශ රජය වෙතින් ඔර්ඩ්රෙස් ඩි ලා ඩි ඇට් ඇන්ඩ් ඩී ලෙට්රෙස් (ඇන්ඩ්රොයිඩ් ඇන්ඩ් ඩෙස්ට් ඔර්ඩර්) හි කමාන්ඩර් (කොමදෝරු) සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබීය. ආධුනික හා පර්යේෂණ චිත්‍රපට නිපදවන්නන්ගේ ආයතනය විසින් හොඳම තාක්ෂණික නිපුණතාව ප්‍රදර්ශනය කිරීම සඳහා වූ "සිනිලෝකි" කෙටි චිත්‍රපටය සඳහා මිනි සිනමා කුසලානය, 2002 වසරේ අප්‍රේල් 5 වන දින පීරිස් මහතා සමරා ජාතික මුද්දරයක් නිකුත් කිරීම සිදුවිය. 2004 මාර්තු 11 වන දින ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් දෙමුහුන් උඩවැඩියා නමක් ලෙස ලෙස්ටර් ජේමිස් පීරිස් මහතා නම් කරන ලදී.
ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස්ගේ නම වඩාත්ම මෑත කියවෙන්නේ එතුමාගේ නමින් සිනමා සංරක්ෂණයක් ගොඩනැඟීමයි. ඔහු තරුණ චිත්‍රපට නිෂ්පාදකයෙකු වූ කල ඔහුගේ එකම ඉල්ලීම වූයේ, ශ්‍රී ලංකාව විසින් නිපදවන ලද චිත්‍රපට වල උරුමය සුරැකීමට නිසි සිනමා සංරක්ෂණාගාරයක් සකස් විය යුතුයි යන්නයි. 2014 අප්‍රේල් 5 වන දින එනම් එතුමාගේ 95 වන ජන්ම දිනයේදී එවකට ජනාධිපති වූ මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ ඉල්ලීම මත ජාතික චිත්‍රපට සංස්ථාව "ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් සිනමා සංරක්ෂණ" විවෘත කරමින් ඔහුගේ එකම ප්‍රාර්ථනව මල්පල ගැන්වීමේ අවස්ථාව එතුමා වෙත පිරි නැමුණි. ඒ හරියටම අදින් වසර 5 කට පෙර වන අතර එතුමා අද ජීවත්ව හිටියානම් අද එතුමාගේ 100 වැනි ජන්ම දිනය වනු ඇත.
එතුමාගේ ජීවිතය ගැන සාහිත්‍ය හා වාර්තා කෘතිවල ඡායාරූප ඇතුලත් ප්‍රදර්ශනයන්ද පවත්වා ඇත. එතුමා පොත් 20 ක් පමණ ලියා පලකොට ඇත. එතුමන් ගේ චිත්‍රපට ඇතුලත් ඩීවීඩී වීඩියෝ පට 21 පමණ ද සුමිත්‍රා පීරිස් මහත්මිය සමග ඉදිරිපත් කොට ඇත.
ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් සහ සුමිත්‍රා පීරිස් පදනම 2011 ජූනි මස 9 වැනි දින බණ්ඩාරනායක අනුස්මරණ ජාත්‍යාන්තර සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේදී පවත්වන විට ප්‍රධාන ආරාධිත යන් ලෙස ඉන්දියාවේ සිනමාකරු පද්මා විභූෂාන් ආචාර්ය ඇඩෝ ගෝපාලක්රිඥන් මහතා සහ පාර්ලිමේන්තුවේ එවකට කථානායක චමල් රාජපක්ෂ මහතා සහභාගී විය. එහිදී ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් මහතා ගෞරව සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබීය. ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයේ පාර්ලිමේන්තු පනතක් මඟින් මෙම ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් සහ සුමිත්‍රා පීරිස් පදනම සංස්ථාගත කර ඇත. සංස්ථාගත කිරීමේ පනත් කෙටුම්පත 2011 ජනවාරි 5 වන දින මාලිනී ෆොන්සේකා මහත්මිය විසින් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන ලදී.
සිනමා කර්මාන්තය සවිබල ගැන්වීම සඳහා සිනමාරූපණය පිළිබඳ පුළුල් දැනුමක් කැපවූ පුරෝගාමියෙකු වන ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් මහතා මේවනවිට අප සැම වෙතින් නික්ම ගොස් අවසානය. එතුමාණෝ 2018 අප්‍රේල් 29 වන දින වයස අවුරුදු 99 දී ඔහු අභාවප්‍රාප්ත විය. සමස්ත ජාත්‍යාන්තර ප්‍රජාවේ සිනමා කරුවන් මෙන්ම ශ්‍රී ලාංකික සිනමාවේදීන්, සමස්ත ලෝකවාසී රසික ප්‍රජාව සිනමාවේ දැවැන්තයා ගේ නික්ම යාමෙන් ඉමහත් ශෝකයට පත්ව තිබේ. ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් නම් සොදුරු මිනිසා ලෝක සිනමාව තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රතිරූපය උසස් මට්ටමේ ගරුත්වයක් ඇති කර තිබේ. ඔහු ලොව ප්‍රමුඛතම සත්යජිත් රායි සහ ජපානයේ අකීරොවා කුරසෝවා සමඟ එක පෙලේ තැබිය හැකි ප්‍රමුඛ සිනමා නිර්මාපක ශිල්පියෙකු ලෙස සැලකේ. ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියන්ගේ මතකයන් තුල ලෙස්ටර් මහතා විසින් ශ්‍රී ලාංකීය සිනමාව වෙත දයාදකල එතුමාගේ මේ ආශ්චර්‍යාත්මක සිනමා පරිකල්පනයන් නිසා ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් නම් මේ සොදුරු සිනමා කරුවා රසික හදවත් තුල සදාතනිකව අමරණීයව වැජඹෙනු ඇත.
එතුමා ට සගමොක්සුව පතමු.

No comments:

Post a Comment