ජනකාන්ත විශිෂ්ට රංගන ශිල්පිනි අයිරාංගනී සේරසිංහ

1927 ජුනි මස 21 දින උපත ලත් අයිරාකංගනී රොක්සානා මීදෙණිය බාලවිය රුවන්වැල්ල මුදුගොමුවේ සුන්දර නිශ්චල ගම්මානයක විසුවාය. සොබාදහමේ අසිරිය උපතේ සිටම දායාද වූ නිසා පරිසරයට බෙහෙවින්ම ඇලුම් කල ඇය බාලවියේ සිටම පරිසරවේදිනියක් වුවාය. බිෂොප් විද්‍යාලයේ ඉගෙනුම ලැබූ ඇය, වාරාවසාන ප්‍රසංග වලදී
නාට්‍ය කිහිපයකටම රංගන දායකත්වය ලබා දුන්නාය. මහනුවර උසස් බාලිකා විද්‍යාලයේදී උසස් පෙළ අධ්‍යායන සහතික පත්‍ර විභාගය හදාරන සමයේ බර්නාඩ් ෂෝ
ගේ නාට්‍යයක් වූ පිග්මාලියන්හි ප්‍රධාන චරිතයක් රගපෑවාය. රටේ මහත්තයාවූ ඇගේ පියා ගේ මතයට එරෙහිවෙමින් සිය මස්සිනාගේ සහාය ඇතිව ඇය 1947 දී ලංකාවේ විශ්ව විද්‍යාලයට ඇතුලත් විය. ඇගේ පළමු වසර තුළ මාක්ස්වාදී අදහස් සම්මතයක් වූ අවස්ථාවක පියාණන් මිය ගියේය. මහාචාර්ය ඊ. එෆ්. සී. ලුඩොවික්ගේ මඟ පෙන්වීම යටතේ ඇය ලංකාවේ නාට්‍ය කලාවෙහි යොමුව සිටියාය. ඇය චිත්‍රසේනයන් යටතේ නැටුම් කලාව හැදෑරීමත් සමඟ දක්ෂ නර්තන ශිල්පිනියක් බවට පත්විය. අවසානයේදී ඇය කලා උපාධියක් ලබා ඇති අතර මහාචාර්ය දිසානායක සමඟ විවාහ වීමෙන් පසු ලුඩොවික්ගේ නිර්දේශ සමඟ ලන්ඩනයට ගියාය. ඔවුන් ටික කලකට පසු දික්කසාද විය. ලන්ඩනයේ දී ෆ්ලෝරා රොබ්සන් සහ සිබිල් තෝර්න්ඩික් යන නිළියන්ගේ සහාය ඇතිව මීදෙනිය බ්‍රිස්ටල් ඕල්ඩ් වික් රඟහල පාසල වසරක් සහ ලන්ඩන් කථන පුහුණු හා නාට්‍ය කලාව පිළිබඳ පාසල වසර දෙකක් අධ්‍යාපනය ලැබුවාය.
ශ්‍රී ලංකාවට ආපසු පැමිණි මෙතුමිය ලුඩොවික් සහ ඔස්ට්රියානු යුදෙව් අධ්‍යක්ෂක නියුමන් ජුබල් හමුවී නැවත රංගනයට පිවිසියාය. ලයනල් වෙන්ඩ් කලා මධ්‍යස්ථානයේ රංග ශාලාව 1953 දෙසැම්බර් 12 වන දින විවෘත විය. මැක්සිම් ගෝර්කිගේ "හෙළ ගැඹුරුයි "
නාට්‍ය රංගනය කරන ලදී. එහි නිෂ්පාදනය නියුමන් ජුබල් විසිනි. මුලදී බහුල වශයෙන් ඉංග්‍රීසි චරිත නිරූපණය කළ ඇගේ පළමු සිංහල නාට්‍ය හෙන්රි ජයසේනගේ "අපට පුතේ මගක් නැතේ" නාට්‍ය හි රඟපෑම ආරම්භක පියවරකි., ධම්ම ජගොඩගේ සිංහල අනුවාදය වන "ආසාවේ වීදි රිය" , "වෙස් මුහුනු" සහ "පෝරිසදයා" යන නාට්‍යයන්හිද චරිත නිරූපණය කළාය. ඊළඟ වසරවල එතුමිය නිරන්තරයෙන් වෙනස්වන සැලසුම් කටයුතු ඇතිව ක්‍රියා කලාය. මියුසියස් විද්‍යාලයේදී කාලයක් ක්‍රිකට් ඉගැන්වීම, ටයිම්ස් ඔෆ් ලංකා පුවත් පත් සමාගමේ සේවය කිරීම ශ්‍රීලංකා ගුවන් විදුලියේ සේවය කිරීම සහ සංචාරක වෙළඳාමේ තනතුරක් හසුරුවමින් කනිෂ්ඨ විධායක නිලධාරිනියක් ලෙස සේවය කිරීම සහ වෝකර්ස් ටුවර්ස් පුද්ගලික සමාගමේ මග පෙන්වන්නෙකු ලෙස සේවය කිරීම ආදියයි.
අයිරාංගනී මහත්මිය සිනමා ක්ෂේත්‍රයේ සිය වෘත්තීය ජීවිතය ආරම්භ කළේ ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් රජයේ චිත්‍රපට ඒකකය වෙනුවෙන් නිපද වූ “ආරක්‍ෂිත වන්න හෝ සමාවෙන්න” චිත්‍රපටය වෙනුවෙන් රංගනය දායකත්වය ලබා දීමෙනි. ලෙස්ටර් ජේමිස් පීරිස් මහතා පසුව ඔහුගේ පළමු චිත්‍රපටය වන රේඛාවේ මවක් ලෙස රංගනයට තොරාගත්තාය. එතැන් පටන් එය ශ්‍රී ලංකාවේ සුවිශේෂී තත්ත්වයක් අත්කර ගෙන තිබේ. ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස්ගේ “රේඛාව” හි ඇය ජනප්‍රියත්වයට පත්විය. එම වසරේදී ඇයට “දීපෂිකා” සම්මානය ප්‍රදානයක් සිදුවිය. 1960 දී මීදෙනිය මහත්මිය රේඛාව හි රංගනයට දායක වූ සිටි වින්ස්ටන් සේරසිංහ හා ඇය තවත් නිෂ්පාදන කිහිපයක්ම රංගනයට එක්විය. පසුව මීදෙනිය වින්සන් සේරසිංහ සමඟ විවාහ විය. නව වාසගම සහිතව , අයිරංගනී සේරසිංහ මහත්මිය විසින් ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් ගේ සිනමා කෘති බොහොමයකට රංගන දායකත්වය දුන් රංගන ශිල්පිණියක් ලෙස කීර්තියක් අත්කර ගත්තේය. රෙඛාවෙන් ආරම්භවූ සිනමා ගමන්මග 2019 තිරගතවූ "සුළග අප රැගෙන යාවි" දක්වාම පවතී ඇත. සිනමාවේ ප්‍රේමවන්ත චරිත මෙන්ම සම්භාවනීය චරිත රදල දුෂ්ට චරිතද මව් භූමිකාවන්ද සිනමා ප්‍රේක්ෂක හදවත්තුළ නොමැකෙන සිහිවටන තබා තිබේ. සම්පුර්ණ සිනමා රංගන දායකත්වය බලනවිට චිත්‍රපට 50 ආසන්නවේ.
මේ අතර 1950 රෙඛාවේ කතිරිනා 1960 සන්දේශයේ ඔත්තුකාර ගැහැණිය 1966 දෙලොවක් අතර නිස්සංක ගේ මව 1969 බක්මහ දීගේ ලමාතැනිද 1974 ගෝඩ් කිං හි වරුනි ද 1981 සාගරයක් මැද වලව්වේ හාමු ද 1982 දෙවෙනි ගමනේ සමන් ගේ මවද 1984 හොලිවුඩ් ඉන්දියානා ජොන්ස් ගම්බද කාන්තාව ද 1990 අවර්ගිරේ ඩිංගිරි මැණිකේද 1998 ඉක්බාල් ඉතාලි චිත්‍රපටයේ නොන්නා, 2001 වසරේ තිරගත වූ කිණිහිරියා මල් හි මැඩම්ද 2002 වෑ කන්ද වලව්වේ කතිරිනා ඇන්ටිද 2013 අබිනික්මනේ බුද්දදාස ගේ මවද 2019 සුළග අප රැගෙන යාවි හි අත්තම්මා ද විශේෂ රංගන ලෙස පෙන්වා දියහැක.
පුංචිතිරයේද සේරසිංහ මහත්මිය නොමැකෙන රංගන ප්‍රතිබාවක් මතුකොට ප්‍රේක්ෂක හදවත් අමන්දානන්දයට පත් කළේය .1980 විකශනයවූ යසෝරාවය හි සුදු හාමිනේ අමරණීය චරිතයකි. 1990 සිට 1995 දක්වා විකාසනය වූ 'දු දරුවෝ" ටෙලි සිත්තමේ ඩල්සි සුදු ආච්චි ද අදත් ජනමන හද බැදී චරිතයක් වේ.
1988 ගම්පෙරලිය 1996 1997 නෑදෑයෝ 1997 අම්මයි තාත්තයි 1999 2001 සත්පුර වැසියෝ 2008 2009 මුතු කිරිල්ලි 2010 2011 අමන්දා 2018 තාත්තා යන නොමැකෙන රංග ප්‍රතිභාවන් වේ. අයිරාංගනී සේරසිංහ මහත්මිය වර්තමාන අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහයන් ගේ නැන්දනියක්ද වේ.
හෙළ කලාකෙත රංගනයෙන් පෝෂණය කල සේරසිංහ මැතිනියට කලා කීර්ති සම්මානය රජයෙන් පිරිනමන ලද අතර 2017 වසරේ විනෝදාස්ව කලා ක්ෂේත්‍රයේ සම්මානනීය ශ්‍රී ලාංකිකයාට හිමි සම්මානය අද දෙරණ විසින් පිරි නමනලදී.
2019 ජුනි 21 වනවිට 92 විය පසුකල එතුමියට සියක් වසකින් ඉදිරියට ආයු බල නිදුක් නිරෝගී බව ලබන්නට අපි හර්දයාංගවම ආශිසනය කරමු.... "සුඛී දිගායුකෝ ආයුරක්කන්තු සබ්බ දේවතා ......."